BỆNH GAN NHIỄM MỠ - NGUYÊN NHÂN VÀ CÁCH PHÒNG TRÁNH - THOL

Sự khác nhau giữa Gan nhiễm mỡ và Gan bình thường

- Gan nhiễm mỡ xảy ra khi có quá nhiều chất béo tích tụ trong các tế bào gan. Mặc dù việc có một lượng nhỏ chất béo trong các tế bào là chuyện bình thường, nhưng gan lại bị xem là nhiễm mỡ nếu trong nó chứa nhiều hơn 5% là mỡ.
- Trong khi việc uống quá nhiều rượu bia có thể dẫn đến bệnh gan nhiễm mỡ, thì trong nhiều trường hợp chất cồnlại không đóng vai trò gì trong việc gây ra bệnh đó.
- Nhiều tình trạng bị gan nhiễm mỡ lại rơi vào các hạng mục bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu – non-alcoholic liver disease (NAFLD), đó là những bệnh gan thường gặp nhất ở người lớn và trẻ em ở các nước phương Tây.
- Gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFL) là giai đoạn bệnh gan ban đầu, có thể chữa được. Thật không may, nó lại thường không chẩn đoán ra được. Theo thời gian, NAFL có thể dẫn đến một tình trạng bệnh gan nghiêm trọng hơn được gọi là viêm gan nhiễm mỡ không do rượu, hoặc được gọi tắt là NASH.
- NASH có liên quan đến việc tích tụ chất béo nhiều hơn và tình trạng viêm mà gây ra thiệt hại lên các tế bào gan. Điều này có thể dẫn đến việc xơ hóa, hoặc các mô sẹo, vì các tế bào gan liên tục bị tổn thương nhiều lần và chết đi.

- Thật không may, việc dự đoán xem gan nhiễm mỡ sẽ có tiến triển thành NASH hay không lại rất khó, việc này sẽ làm tăng đáng kể nguy cơ bị xơ gan (các vết sẹo nghiêm trọng làm suy yếu chức năng gan) và ung thư gan.
- NAFLD cũng có liên quan đến việc tăng nguy cơ các bệnh khác, bao gồm cả bệnh tim, tiểu đường và bệnh thận.

Kết luận: Gan nhiễm mỡ xảy ra khi có quá nhiều chất béo tích tụ trong gan. Gan nhiễm mỡ có thể hồi phục ở giai đoạn đầu, nhưng đôi khi nó lại tiến triển lên các bệnh gan nguy hiểm hơn.

- Có một số yếu tố có thể gây ra hoặc góp phần vào việc phát triển thành gan nhiễm mỡ:
Béo phì: Béo phì kéo theo chứng viêm cấp thấp, có thể thúc đẩy sự lưu trữ chất béo của gan. Người ta ước tính rằng 30-90% người trưởng thành bị béo phì mắc NAFLD, và nó ngày càng gia tăng ở trẻ em do dịch bệnh béo phì ở trẻ em.
Mỡ bụng dư thừa: Người có cân nặng bình thường có thể bị gan nhiễm mỡ nếu họ bị "béo phì ở nội tạng", có nghĩa là họ mang theo quá nhiều chất béo quanh vòng eo.
Kháng insulin: Việc kháng insulin và nồng độ insulin cao đã được chứng minh là làm tăng việc dự trữ mỡ gan ở những người bị bệnh tiểu đường loại 2 và hội chứng chuyển hóa.
Dùng quá nhiều carb (chất bột/đường) tinh chế: Việc ăn thường xuyên các loại carb tinh chếsẽ thúc đẩy việc lưu trữ mỡ ở gan, đặc biệt là khi các cá nhân bị thừa cân hoặc kháng insulin tiêu thụ một lượng lớn chúng.
Tiêu thụ đồ uống có đường: Các đồ uống được làm ngọt bằng đường như soda và các loại nước uống năng lượng (energy drink) chứa nhiều fructose, là chất đã được chứng minh là làm thúc đẩy tích tụ mỡ gan ở trẻ em và người lớn.
Suy giảm sức khỏe đường ruột: Các nghiên cứu gần đây cho thấy rằng việc mất cân bằng ở các vi khuẩn đường ruột, các vấn đề về chức năng bảo vệ đường ruột ("hội chứng rò rỉ ruột") hoặc các vấn đề sức khỏe đường ruột khác có thể góp phần vào sự phát triển bệnh NAFLD.

Kết luận: Nguyên nhân gây ra NAFLD bao gồm béo phì, kháng insulin, nạp quá nhiều carb tinh chế và đường, cùng với việc suy giảm sức khỏe đường ruột.

- Có một số dấu hiệu và triệu chứng của gan nhiễm mỡ, mặc dù không phải tất cả trong số này có thể đều có mặt. Trong thực tế, bạn có thể thậm chí không nhận ra bạn bị gan nhiễm mỡ.
Mệt mỏi và yếu ớt
Đau nhẹ hoặc đầy bụng ở bên phải hoặc vùng bụng trung tâm
Mức men gan tăng cao, bao gồm AST và ALT
Mức insulin tăng cao
Mứctriglycerid tăng cao
- Nếu gan nhiễm mỡ tiến triển thành NASH, các triệu chứng sau đây có thể phát triển:
Ăn uống mất ngon
Buồn nôn và ói mửa
Đau bụng vừa phải đến nghiêm trọng
Vàng da và mắt
- Điều quan trọng là bạn nên đi khám bác sĩ thường xuyên để kiểm tri định mức tiêu chuẩn và thử máu để có thể chẩn đoán được gan nhiễm mỡ ở những năm đầu, giai đoạn có thể hồi phục được.

Kết luận: Gan nhiễm mỡ có thể gây ra các triệu chứng không dễ phát hiện và thường được phát hiện bằng cách xét nghiệm máu. NASH lại bao gồm các triệu chứng rõ rệt hơn, chẳng hạn như đau bụng và cảm giác không khỏe.

     - Có một vài điều bạn có thể làm gì để thoát khỏi gan nhiễm mỡ, bao gồm giảm cân và cắt giảm carbs. Hơn nữa, các loại thực phẩm nhất định có thể giúp bạn giảm mỡ gan.

Giảm cân và tránh ăn quá nhiều nếu thừa cân hoặc béo phì

- Giảm cân là một trong những cách tốt nhất để đảo ngược lại bệnh gan nhiễm mỡ nếu bạn đang thừa cân hoặc béo phì.
- Trong thực tế, việc giảm cân đã được chứng minh để giúp thúc đẩy giảm mỡ gan ở người lớn bị NAFLD, bất kể việc giảm cân đạt được bằng cách chỉ thay đổi chế độ ăn uống thôi hoặc kết hợp với phẫu thuật giúp giảm cân hay tập thể dục.
- Trong một nghiên cứu kéo dài ba tháng ở những người lớn thừa cân, thì việc giảm lượng calo nạp vào khoảng 500 calo một ngày đã dẫn đến việc mất đi bớt 8% trọng lượng cơ thể, tính trên trung bình, và làm giảm đáng kể chỉ số gan nhiễm mỡ.
- Hơn thế nữa, có vẻ rằng những cải thiện trong mỡ gan và độ nhạy insulin có thể vẫn tiếp tục tồn tại ngay cả khi người ta tăng lại một vài cân.

Cắt giảm lượng Carb, đặc biệt là Carb tinh chế

- Dường như việc người ta nghĩ rằng cắt giảm đi lượng chất béo trong chế ăn uống sẽ giúp giải quyết gan nhiễm mỡ sẽ nghe có vẻ có lý.
- Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu đã báo cáo rằng chỉ có khoảng 16% chất béo ở gan ở những người bị NAFLD là đến từ chất béo trong chế độ ăn uống. Thay vào đó, hầu hết mỡ gan là đến từ axit béo trong máu, và khoảng 26% chất béo ở gan được hình thành trong một quá trình được gọi là de novo lipogenesis (DNL) – việc sinh mỡ trong gan.
- Trong quá trình DNL, lượng carb dư thừa sẽ được chuyển đổi thành chất béo. Tỷ lệ mà tại đó DNL xảy ra sẽ gia tăng cùng với lượng nạp vào của các loại thực phẩm giàu và đồ uống giàu fructose.
- Trong một nghiên cứu, những người lớn béo phì đã tiêu thụ một chế độ ăn uống cao calo và carb tinh chế trong vòng ba tuần đã có một sự gia tăng 27% trong mỡ gan, tính trên trung bình, mặc dù trọng lượng của họ chỉ tăng 2%.

Phải có chế độ dinh dưỡng đầy đủ, phù hợp

- Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc tiêu thụ các chế độ ăn ít carb tinh chế có thể giúp đảo ngược bệnh NAFLD. Chúng bao gồm chế độ ăn uống low-carb, Địa Trung Hải và chế độ ăn các thực phẩm chỉ số glycemic (chỉ số đường huyết) thấp.
- Trong một nghiên cứu, mỡ gan và chứng kháng insulin đã giảm một cách đáng kể khi người ta tiêu thụ một chế độ ăn kiêng Địa Trung Hải hơn là khi họ tiêu thụ một chế độ ăn uống ít chất béo, nhiều carb, mặc dù việc giảm cân là giống nhau trên cả hai chế độ ăn kiêng.
- Mặc dù cả hai chế độ ăn Địa Trung Hải và chế độ ăn rất thấp carb đã được chứng minh là giúp giảm mỡ gan, thì một nghiên cứu kết hợp cả hai loại đã cho thấy kết quả rất ấn tượng.
- Trong nghiên cứu này, 14 người đàn ông béo phì bị NAFLD đã theo một chế độ ăn kiêng ketogenic Địa Trung Hải. Sau 12 tuần, 13 trong số những người đàn ông này đã có một sự suy giảm trong mỡ gan, trong đó có ba người đạt được độ chuyển hóa hoàn toàn ở bệnh gan nhiễm mỡ.

Hãy sử dụng các loại thực phẩm giúp thúc đẩy giảm mỡ gan

- Ngoài việc cắt giảm lượng carb và tránh lượng calo dư thừa nạp vào, thì có những loại thực phẩm và đồ uống nhất định có thể có lợi cho gan bị nhiễm mỡ:
Chất béo không bão hòa đơn: Nghiên cứu cho thấy rằng các loại thực phẩm giàu axit béo không bão hòa đơn như dầu ô liu, quả bơ và các loại hạt có thể thúc đẩy giảm mỡ gan.
Whey protein: Whey protein đã được chứng minh là giúp làm giảm mỡ gan lên đến 20% ở những phụ nữ béo phì. Ngoài ra, nó có thể giúp giảm nồng độ men gan xuống thấp hơn và cung cấp các lợi ích khác ở những người bị bệnh gan nặng hơn.
Trà xanh: Một nghiên cứu cho thấy chất chống oxy hóa trong trà xanh gọi là catechin giúp giảm mỡ gan và viêm ở những người bị NAFLD.
Chất xơ hòa tan: Một số nghiên cứu cho thấy rằng việc tiêu thụ 10-14 gam chất xơ hòa tan hàng ngày có thể giúp giảm mỡ gan, giảm men gan và tăng độ nhạy insulin.

Kết luận: Giảm cân, tránh ăn quá nhiều, bao gồm cả các loại thực phẩm nhất định trong chế độ ăn uống của bạn và cắt giảm lượng đường và tinh bột có thể giúp giảm mỡ gan.

- Hoạt động thể chất có thể là một cách hiệu quả để giảm mỡ gan.
- Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng tham gia vào việc tập thể dục sức bền hoặc tập luyện sử dụng kháng lực vài lần một tuần có thể làm giảm đáng kể lượng chất béo được lưu trữ trong các tế bào gan, cho dù cân nặng có giảm đi hay là không.
- Trong một nghiên cứu kéo dài bốn tuần, 18 người lớn béo phì bị NAFLD đã tập thể dục 30-60 phút mỗi ngày, năm ngày một tuần đã có sự sụt giảm 10% trong mỡ gan, mặc dù trọng lượng cơ thể của họ vẫn ổn định.
- Tập luyện cường độ cao ngắn quãng (HIIT) cũng đã được chứng minh là có lợi cho việc giảm mỡ gan.
- Trong một nghiên cứu trên 28 bệnh nhân bị tiểu đường loại 2, họ đã thực hiện HIIT trong 12 tuần đã dẫn đến một sự sụt giảm rất ấn tượng ở mức 39% trong mỡ gan.
- Tuy nhiên, thậm chí việc tập thể dục ở cường độ thấp hơn cũng có thể đem lại hiệu quả trong mục tiêu mỡ gan. Trong một nghiên cứu lớn của Ý, có vẻ là bạn tập thể dục bao nhiêu mới là điều quan trọng nhất.

- Trong nghiên cứu này, 22 bệnh nhân bị tiểu đường đã tập luyện hai lần mỗi tuần trong 12 tháng đã có mức sụt giảm tương tự trong mỡ gan và mỡ bụng, bất kể là cường độ tập thể dục của họ được coi là từ thấp đến trung bình hoặc từ trung bình đến cao hay không.
- Bởi vì việc tập thể dục thường xuyên là điều rất quan trọng cho việc giảm mỡ gan, thì việc chọn một môn gì đó mà bạn thích chơi và có thể gắn bó với nó chính là chiến lược tốt nhất của bạn.

Kết luận: Việc tập luyện sức bền, sức mạnh hoặc tập luyện cường độ cao hay thấp ngắn quãng đều có thể giúp giảm mỡ gan. Việc tập luyện luôn là chìa khóa.

- Kết quả từ một số nghiên cứu cho rằng một số vitamin, thảo dược và các chất bổ sung khác có thể giúp giảm mỡ gan và làm giảm nguy cơ tiến triển của bệnh gan.
- Tuy nhiên, trong hầu hết các trường hợp, các chuyên gia nói rằng nghiên cứu thêm là cần thiết để xác nhận điều này.
- Ngoài ra, điều quan trọng là bạn phải nói chuyện với bác sĩ trước khi dùng bất cứ bổ sung, đặc biệt là nếu bạn đang dùng thuốc.

Milk Thistle (Cây kế sữa)

- Cây kế sữa, hoặc silymarin, là một loại thảo dược được biết đến với tác dụng bảo vệ gan của nó.
- Một số nghiên cứu đã phát hiện ra rằng cây kế sữa, một mình hoặc kết hợp với vitamin E, có thể giúp làm giảm chứng kháng insulin, viêm và các tổn thương gan ở những người bị NAFLD.
- Trong một nghiên cứu kéo dài 90 ngày ở những bị gan nhiễm mỡ, nhóm mà được cho sử dụng thực phẩm bổ sung silymarin-vitamin E và kèm theo một chế độ ăn uống có hàm lượng calo thấp đã có một sự sụt giảm kích thước gan gấp hai lần so với nhóm những người theo chế độ ăn uống mà không sử dụng thực phẩm bổ sung.
- Liều lượng của chiết xuất cây kế sữa được sử dụng trong các nghiên cứu này là 250-376 mg mỗi ngày.

Nutrex - Lipo 6 Black
Đốt mỡ, giảm cân, đánh tan mỡ thừa

     - Tuy nhiên, mặc dù các chuyên gia tin rằng cây kế sữa cho thấy rất nhiều hứa hẹn trong việc sử dụng với bệnh NAFLD, thì họ lại cảm thấy rằng vẫn cần nhiều nghiên cứu thêm nữa để khẳng định tính hiệu quả của nó trong cả ngắn hạn và dài hạn.

Berberine

- Berberine là một hợp chất thực vật đã được chứng minh là giúp làm giảm đáng kể lượng đường trong máu, nồng độ insulin và cholesterol, cùng với các dấu hiệu sức khỏe khác.
- Một số nghiên cứu cũng cho thấy rằng nó có thể đem lại lợi ích cho những người bị gan nhiễm mỡ.
- Trong một nghiên cứu kéo dài 16 tuần, 184 người bị NAFLD đã giảm lượng calo nạp vào của họ và tập thể dục ít nhất 150 phút mỗi tuần. Một nhóm sử dụng berberine, một nhóm sử dụng thuốc tạo độ nhạy insulin và nhóm còn lại đã không sử dụng một loại thực phẩm bổ sung hay thuốc nào cả.
- Những người dùng 500 mg berberin, ba lần mỗi ngày trong các bữa ăn, đã cho thấy sự suy giảm 52% trong mỡ gan và có sự cải thiện tốt hơn về độ nhạy insulin và các dấu hiệu khác về sức khỏe nhiều hơn so với các nhóm khác.
- Các nhà nghiên cứu nói rằng bất chấp những kết quả đáng khích lệ này, thì các nghiên cứu chuyên sâu hơn vẫn cần phải được thực hiện để xác nhận tính hiệu quả của berberine đối với bệnh NAFLD.

Axit Béo Omega-3

- Axit béo Omega-3 đã được ghi nhận cùng với nhiều lợi ích sức khỏe. Những chuỗi dài omega-3 EPA và DHA được tìm thấy trong các loại cá béo như cá hồi, cá mòi, cá trích và cá thu.
- Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng, việc dùng omega-3 có thể giúp cải thiện sức khỏe cho gan ở người lớn và trẻ em bị gan nhiễm mỡ.
- Trong một nghiên cứu kiểm soát ở 51 trẻ em thừa cân bị NAFLD, nhóm được cho dùng DHA đã giảm 53% mỡ gan, so với 22% ở nhóm dùng giả dược. Nhóm dùng DHA cũng giảm được nhiều mỡ bụng và mỡ quanh tim hơn.
- Hơn nữa, trong một nghiên cứu gồm 40 người trưởng thành bị gan nhiễm mỡ, 50% những người uống dầu cá cùng với những thay đổi trong chế độ ăn uống đã có sự suy giảm mỡ trong gan, trong khi đó 33% số người trên đã chuyển hóa hoàn toàn hết mỡ gan.
- Liều lượng của các axit béo omega-3 được sử dụng trong các nghiên cứu này là 500-1000 mg mỗi ngày ở trẻ em và 2-4 gram mỗi ngày ở người lớn.

- Mặc dù tất cả các nghiên cứu trên đều sử dụng dầu cá, nhưng bạn vẫn có thể có được những lợi ích tương tự bằng cách tiêu thụ các loại cá giàu chất béo omega-3 nhiều lần một tuần.
- Quan trọng hơn, các nghiên cứu này cho thấy các thực phẩm bổ sung nhất định có vẻ sẽ giúp tăng cường sự ảnh hưởng của việc thay đổi lối sống. Việc dùng chúng mà không kèm theo một chế độ ăn uống lành mạnh và tập thể dục thường xuyên có thể chỉ sẽ đem lại ít ảnh hưởng đến mỡ gan.

Kết luận: Thực phẩm bổ sung mà có thể giúp đảo ngược NAFLD bao gồm cây kế sữa, berberine, resveratrol và axit béo omega-3. Chúng có hiệu quả nhất khi kết hợp với những thay đổi trong lối sống.

- Gan nhiễm mỡ có thể dẫn đến một số vấn đề sức khỏe. May mắn thay, nó có thể được chữa khỏi nếu được giải quyết ở giai đoạn đầu.
- Việc theo một chế độ ăn uống lành mạnh, tăng cường hoạt động thể chất và có lẽ sử dụng các thực phẩm bổ sung có thể giúp giảm mỡ gan dư thừa và làm giảm nguy cơ tiến triển lên các bệnh gan nghiêm trọng hơn.

Nguồn : https://authoritynutrition.com

Đội ngũ Gymer Tri Thức THOL (Nguyễn Đăng Lân dịch)